Credit -
FACEBOOK
မာ့ခ္ဇကၠာဘာ့ဂ္ (၁၉၈၄ - )
ကြန္ပ်ဴတာ ေခတ္ဦးတြင္ မာ့ခ္ဇကၠာဘာ့ဂ္မွာ ကေလးသာ ရွိေသးသည္။ ဒီဂ်စ္တယ္ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ကူးမႈကို အေစာဆံုး အသံုးျပဳခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္သည့္ သြားဆရာ၀န္ ဖခင္၏ သင္ျပမႈေၾကာင့္ ပ႐ိုဂရမ္ေရးသားျခင္း အေျခခံကို တတ္ေျမာက္ခဲ့ကာ ဇကၠာဘာ့ဂ္သည္ ေနအိမ္တြင္းရွိ ကြန္ပ်ဴတာမ်ားတြင္ မိသားစု၀င္အခ်င္းခ်င္း အျမန္စာပို႔ရန္ ကိုယ္ပိုင္ ပ႐ိုဂရမ္တစ္ခုကို ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့သည္။ အသက္ ၁၁ ႏွစ္တြင္ မိဘမ်ားက ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ေရးသားသူတစ္ဦးအား ငွားရမ္း၍ အပတ္စဥ္ သင္ၾကားေစေပးခဲ့သည္။
၎၏ ဆရာက New Yorker မဂၢဇင္းႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခန္းတစ္ခုတြင္ “အရြယ္နဲ႔မလုိက္ေအာင္ ထူးခၽြန္ေျပာင္ေျမာက္တဲ့ ပါရမီရွင္ေလးပါ။ တခါ တေလ သူကကိုယ့္ထက္ ပိုသိေနတယ္” ဟု ဆိုခဲ့သည္။
ဟားဗတ္တကၠသိုလ္တြင္ ဇကၠာဘာ့ဂ္သည္ လူမႈကြန္ရက္ဆိုက္ Facebook ကို ေရးသားရန္ အၾကံေပၚခဲ့သည္။ Facebook သည္ လူသားတိုင္း၏ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ ‘ဘယ္သူဘာလုပ္ေနလဲ’ ကို အခ်ိန္ႏွင့္ တေျပးညီ သိႏိုင္ရန္ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မည္ကို ျမင္ခဲ့သည္။
ယင္းသည္ သမိုင္းျဖစ္ရပ္ အခ်က္အလက္မ်ားကိုသာ ရႏိုင္သည့္ Search Engine မ်ားႏွင့္မူ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္သည္။ “ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဂ႐ုထားမိတဲ့ အရာအမ်ားစုက ေခါင္းထဲမွာပဲ ရွိေနတတ္ၿပီး အျပင္မွာေတာ့ အကၡရာစဥ္ ၫႊန္းတမ္းအျဖစ္မ်ိဳး ရွိမေနဘူး၊ ဟုတ္တယ္မလား” ဟု New Yorker မဂၢဇင္းသို႔ ဇကၠာဘာ့ဂ္က ေျပာသည္။
ေတြးေခၚယူဆခ်က္မ်ား
ဟားဗတ္တကၠသိုလ္မွ ေက်ာင္းသားခ်င္း ဓာတ္ပံုမ်ား သူတင္ကိုယ္တင္ တင္၍ အျပန္အလွန္ ၾကည့္႐ႈႏိုင္ကာ ဆြဲေဆာင္မႈရွိေသာ ပံုမ်ားကို မဲေပးႏိုင္သည့္ ပ႐ိုဂရမ္တစ္ခုကို ဇကၠာဘာ့ဂ္က Facebook မတိုင္မီ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ထိုပ႐ိုဂရမ္၏ ေရပန္းစားခ်က္မွာ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္၏ အြန္လိုင္းကြန္ရက္ ပ်က္က်သြားေအာင္ပင္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။
ထို႔ေနာက္တြင္ စီနီယာ သံုးေယာက္၏ အကူအညီျဖင့္ ေက်ာင္းသား Profile မ်ား စုစည္းလ်က္ ဇကၠာဘာ့ဂ္သည္ Harvard Connection ဟု မွည့္ထားေသာ ပ႐ိုဂရမ္တစ္ခုျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျပန္သည္။ သူသည္ ကိုယ္ပိုင္ Version ျဖစ္သည့္ Facebook ကို ခ်န္လွပ္ထားၿပီး thefacebook.com ဟူေသာ ပေရာဂ်က္တစ္ခုကိုလည္း အျခားေက်ာင္းသား ၄ ဦးႏွင့္ ေပါင္းေရးကာ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီတြင္ လႊင့္တင္ျပန္သည္။ Harvard Connection ကို သူႏွင့္ အတူ ေရးသားခဲ့သည့္ စီနီယာအဖြဲ႕က ေနာင္တြင္ Facebook မွာ ၎တို႔၏ အၾကံအစည္အား ခိုးယူထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု စြပ္စြဲလာသည္။ ဇကၠာဘာ့ဂ္သည္ ယင္းဆိုက္ႏွစ္ခုလံုးကို အလြန္ျခားနားစြာ ျပဳျပင္ထားသည္။ ယင္းအမႈကို တရား႐ံုး ျပင္ပ၌ပင္ ေက်ေအးလုိက္ၾကသည္။
အသံုးျပဳသူမ်ားကို ကိုယ္ပိုင္ Profile စာမ်က္ႏွာမ်ား ဖန္တီးခြင့္ ျပဳထားသည့္ Facebook သည္ ဓာတ္ပံုမ်ား တင္ႏိုင္ၿပီး အျခားသူမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ႏိုင္၍ အႀကီးအက်ယ္ အႀကဳိက္ေတြ႕လာၾကသည္။ ဇကၠာဘာ့ဂ္ႏွင့္ သူငယ္ခ်င္းမ်ားမွာ အခ်ိန္ျပည့္ Facebook အတြက္ လုပ္ကိုင္ေနရ၍ ေက်ာင္းထြက္လိုက္ၾကသည္။ အြန္လိုင္းေငြေပးေခ်စနစ္ တစ္ခုျဖစ္ေသာ PayPal ၏ တြဲဖက္တည္ေထာင္သူ ပီတာသီရယ္က Facebook အတြက္ ကုမၸဏီတစ္ခု ေထာင္ေပးရန္ ေဒၚလာ ၅ သိန္း ျမႇဳပ္ႏွံလိုက္သည္။
အျခားတကၠသိုလ္ႏွင့္ ေကာလိပ္မ်ားကပါ အသံုးျပဳႏိုင္ရန္ ကမ္းလွမ္းလာရာ ဆိုက္ ပထမဆံုး စတင္သည့္ ႏွစ္ အကုန္၌ပင္ အသံုးျပဳသူ တစ္သန္းရွိလာခဲ့သည္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ စြန္႔စားေငြရင္း ေထာက္ပံ့မႈေပါင္း ယူ႐ိုေပါင္ ၁၃ ဒသမ ၇ သန္း ရွိခဲ့ၿပီး ေနာက္ႏွစ္တြင္ Search Engine တခု ျဖစ္သည့္ Yahoo က ေဒၚလာ ၁ ဘီလီယံျဖင့္ Facebook ကို ၀ယ္ယူရန္ ကမ္းလွမ္းခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ဇကၠာဘာ့ဂ္က ယင္းကမ္းလွမ္းမႈအား ျငင္းဆန္လိုက္သည္။ Yahoo ၏ အမႈေဆာင္ အရာရွိခ်ဳပ္ျဖစ္သူ တယ္ရီစီမယ္လ္က “ေဒၚလာ သန္းတစ္ေထာင္နဲ႔ ကမ္းလွမ္းတာ ထြက္ေျပးတဲ့သူမ်ိဳးကို တစ္ခါမွ မျမင္ဖူးဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ဇကၠာဘာ့ဂ္ကေတာ့ ေငြေၾကးအရ လုပ္တာမဟုတ္ဘူး၊ ဒါသူကိုယ္တိုင္ ေမြးထားတဲ့ ရင္ေသြးပါ၊ ဒါကိုဆက္ၿပီး ႀကီးထြားလာေအာင္ လုပ္ခ်င္ပါေသးတယ္ဆိုၿပီး ထြက္ေျပးခဲ့တယ္၊ မယံုႏိုင္ေအာင္ပါဘဲ” ဟု New Yorker မဂၢဇင္းသို႔ ေျပာၾကားသည္။
Facebook ၏ ေက်ာ္ၾကားမႈက ဆက္လက္ႀကီးထြားလာသည္။ တကၠသိုလ္မ်ားမွ ပိုမိုကမ္းလွမ္းလာသလို အထက္တန္းေက်ာင္းမ်ားကပင္ ကမ္းလွမ္းမႈမ်ဳိး ၾကံဳခဲ့ရသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အသက္ ၁၃ ႏွစ္ ေက်ာ္သူတိုင္းက သံုးခ်င္လာေတာ့သည္။
ကုမၸဏီမ်ား အေနျဖင့္လည္း လူငယ္မ်ားကို ပစ္မွတ္ထားလ်က္ ဆိုက္ေပၚတြင္ ေၾကာ္ျငာမ်ား ထည့္သြင္းရန္ စိတ္၀င္စားလာသည္။ Platform တစ္ခုအျဖစ္ ေဖာ္ေဆာင္သြားမည္ဟု Facebook က ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာ္ၾသလိုက္ၿပီး အျခား ဒီဇိုင္နာမ်ားကို ဆိုက္ေပၚ၌ အသံုးျပဳေပးမည့္ Application မ်ား ၀င္ေရာက္ တည္ေဆာက္ၾကရန္ ႀကိဳဆိုလိုက္သည္။
ေပါ့ေပါ့တန္တန္ ပရမ္းပတာႏိုင္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုကို Facebook က ထိန္းသိမ္းထားၿပီး ‘ပိုၿပီး ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္နဲ႔ ေျပာင္းလဲပစ္ႏိုင္ရမယ္’ ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကို လက္ကိုင္ထားသည္။
ဆိုက္ေပၚမွ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို လက္ငင္း အမွန္တကယ္ အသံုးျပဳေနသူမ်ားႏွင့္ပင္ စမ္းသပ္ခဲ့သည္။ စာမ်က္ႏွာမ်ားကိုလည္း မည္သည့္အသြင္အျပင္ကို လူႀကဳိက္အမ်ားဆံုး ျဖစ္မလဲ သိႏိုင္ရန္ အဆက္မျပတ္ စမ္းသပ္မႈမ်ား ျပဳခဲ့သည္။
အင္ဂ်င္နီယာတိုင္းအား တူညီေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားကာ ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္း အေျပာင္းအလဲမ်ား ျပဳလုပ္ေနၾကသည္။ တခါတရံ ဆိုက္ ပ်က္က်သြားတတ္သည္။ တခါတရံ ထုတ္လုပ္မႈ အသစ္မ်ား ႐ုတ္တရက္ လႊင့္တင္မိသည္။ “ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ တျခားကုမၸဏီေတြထက္ အမွားေတြ အမ်ားႀကီး ပိုလုပ္မိခဲ့ပါတယ္၊ သင့္အေနနဲ႔ အားလံုးကို မရႏိုင္ပါဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္အရာက ကိုယ့္အတြက္ တန္ဖိုးရွိလဲ ေရြးရမယ္၊ အဲ့ဒါက ဘယ္မွာရွိတယ္ဆိုတာလည္း ေရြးခ်ယ္ရပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ေတာ့ ဒါက မွန္ကန္တဲ့ နည္းလမ္းပဲ” ဟု ဇကၠာဘာ့ဂ္က Businessweek မဂၢဇင္းသို႔ ေျပာသည္။
၂၀၁၂ ေမလ၌ Facebook သည္ Nasdaq Exchange တြင္ လႊင့္တင္ခဲ့ရာ ေဒၚလာ ၁၆ ဘီလီယံအထိ ရရွိခဲ့သည္။ ကုမၸဏီ၏ စုစုေပါင္း ပိုင္ဆိုင္မႈမွာ ေဒၚလာ ၁၀၄ ဘီလီယံအထိ ရွိလာသည္။ ထိုႏွစ္၌ပင္ Facebook အသံုးျပဳသူေပါင္းက သန္းတစ္ေထာင္ထိ ရွိခဲ့သည္။
Facebook ၏ ဦးေဆာင္ အင္ဂ်င္နီယာ တဦးက “ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ကမာၻႀကီးေပၚ အရာအားလံုးကို ဂရပ္ဖ္တစ္ခုဆြဲဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာပါ။ ၿပီးေတာ့ အဲဒါက လူတိုင္းနဲ႔ ဘယ္လို ဆက္စပ္ေနမလဲ ဆိုတာကို ေဖာ္ျပပါလိမ့္မယ္” ဟု BusinessWeek သို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
- လက္ေတြ႕အသံုးခ် နည္းနာမ်ား -
လူတို႔၏ သဘာ၀ အျပဳအမူမ်ားထဲသို႔ ႐ိုက္ခတ္ႏိုင္စြမ္းသည့္ ထုတ္ကုန္ကို တီထြင္ဖန္တီးပါ။
မိမိ၏ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေနာက္ကို လုိက္ရန္ အဟန္႔အတားျဖစ္မည့္ အရာအားလံုး လႊတ္ခ်ထားခဲ့ပါ။
မိမိကိုယ္တိုင္ အမွန္တကယ္ ဖန္တီး ေမြးထုတ္ခဲ့ရလွ်င္ ေရာင္းမစားမိပါေစႏွင့္။
စိတ္တူကိုယ္တူ မိတ္ေဆြမ်ားကို ရွာပါ။
မိမိေလွ်ာက္လမ္းထက္ စိတ္ကူးသစ္မ်ား ထပ္မံ ျဖည့္တင္းေပးရန္ အျခားသူမ်ားကို ဖိတ္ေခၚလိုက္ပါ။
‘ပိုၿပီး ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္နဲ႔ ေျပာင္းလဲပစ္ႏိုင္ရမယ္’
KLT
